پشت پرده مشکلات بودجه

فردای اقتصاد: در برنامه شمارش معکوس دوشنبه همراه با سعید مسگری، مدیرعامل گروه مالی شریف، به بررسی چرایی عدم اصلاح ساختار بودجه پرداختیم. مسگری درباره اهمیت بودجه و نقش آن در اقتصاد گفت: بودجه مهم‌ترین سند مالی دولت است که علاوه بر برنامه‌های مالی دولت، می‌تواند مسیر اقتصاد را نیز مشخص کند. اهمیت بودجه در اقتصاد ما بیش از این‌هاست زیرا اقتصاد ایران در سال‌های زیادی با مساله کسری بودجه مواجه بوده، اما روش‌های تأمین مالی آن به درستی و با دقت طراحی نشده‌اند. 
وی افزود: همین موضوع، به ایجاد تورم مزمن در اقتصاد ایران منجر شده است. در واقع یکی از ریشه‌های اصلی تورم موجود در اقتصاد ایران که خود به وجود آورنده مسائل و چالش‌های دیگری است در بودجه نهفته هستند هرچند که نباید و نمی‌توان از مسائل دیگری همچون تحریم‌ها، برجام، مشکلات سیستم بانکی کشور و... نیز چشم‌پوشی کرد و هیچکدام بر دیگری غالب نیست. 
مسگری با یادآوری تأثیر بودجه بر نرخ تورم می‌گوید: تا زمانی که نتوانیم بودجه را اصلاح کنیم، نمی‌توانیم از این تورم بالا رها شویم و اقتصاد را در مسیر درست خود حرکت دهیم. به عقیده این پژوهشگر اقتصادی، اصلاح بودجه فرآیند بسیار دشواری است که با چند اصلاح جزئی و موردی راه به جایی نخواهد برد. 
او ادامه داد: سازمان برنامه در این زمینه سندی را تدوین و منتشر کرده که به آن نیز مانند طرح پیشنهادی مجلس، نقدهایی وارد است. در واقع نه مجلس و نه سازمان برنامه‌ و بودجه قادر نیستند به تنهایی ساختار بودجه را اصلاح کنند. لازم است کمیته‌ای متشکل از نمایندگان مجلس، سازمان برنامه‌وبودجه و کارشناسان اقتصادی در زمانی خارج از زمان بررسی لایحه بودجه تشکیل شود و نقشه راه اصلاح بودجه را تدوین کند. اصلاح ساختار بودجه باید برنامه‌ای چند ساله باشد و پیشنهادهای دفعی و یک‌باره نمی‌توانند در این زمینه مؤثر واقع شوند. وی اعتقاد دارد اصلاح بودجه بسیار پرهزینه و زمان‌بر است و از آنجایی که ذی‌نفعان متعددی دارد، با مانع‌تراشی‌های متعددی نیز مواجه خواهد شد. 
مدیرعامل گروه مالی شریف در ادامه درباره تلاطم‌های اقتصادی کشور در دهه ۹۰ صحبت کرد و اعتقاد داشت که بودجه‌ریزی سنتی و نبود ساختار درست در بودجه کشور یکی از دلایل این موضوع بود به طوری که بودجه کشور در این دوران کاربرد خود را تنها به یک سری درآمدها و هزینه‌ها و مسائل کوچک محدود کرد. مسگری در پاسخ به اینکه چه پیشنهادهایی در رابطه با اصلاح بودجه قابل طرح هستند، گفت: بودجه‌ریزی باید به صورت اساسی متحول شود. پیشنهادهای موردی به جای اینکه راهگشا باشند، انحراف از مسیر درست را شدت می‌بخشند. بنابراین به‌جای پیشنهادهای موردی باید به دنبال اصلاحاتی بود که در پی آن‌ها بتوان هزینه‌ها را کاهش داد و درآمدها را پویاتر کرد. 
این پژوهشگر اقتصادی با تأکید بر اینکه اصلاح بودجه به تنهایی کافی نیست، گفت: اصلاح بودجه فرایندی نیست که به تنهایی صورت گیرد. در کنار اصلاح بودجه، اصلاح قواعد، نظام مالیاتی، قانون کار و بازنشستگی و همچنین اصلاح نظام اداری ضروری هستند. وی افزود: به عنوان نمونه، همواره در کشور نسبت به هزینه‌های بالای دولت انتقاد می‌شود. این در حالی است که بودجه تنها دلیل هزینه‌های بالای دولت بودجه نیست. در واقع بخشی از هزینه‌های بالای دولت مربوط به ساختار اداری کشور است. بنابراین زمانی که ساختار اداری کشور اصلاح نشود و تنها به دنبال اصلاح بودجه باشیم، در عمل نمی‌توانیم هزینه‌های دولت را کاهش دهیم. در نتیجه، اصلاح نظام بودجه‌ریزی در کنار دیگر اصلاحات به سرانجام خواهد رسید.